Bao bì đẹp khẳng định thương hiệu

Hơn 10 năm nay, cùng với việc gia nhập thị trường của các công ty đa quốc gia, văn hóa ẩm thực đã có những thay đổi lớn. Góp phần tạo nên những thay đổi đó là… bao bì sản phẩm.

Cùng với chất lượng, sự sáng tạo trong thiết kế và in ấn bao bì của VietMac, đã giúp đem lại thành công ban đầu cho sản phẩm này

Tuy chưa được nâng tầm thành trà đạo như người Nhật, nhưng từ xa xưa, bát nước chè xanh là thứ uống dân dã hằng ngày không thể thiếu của người dân Bắc bộ. Còn trà móc, bên cạnh túi rượu, bầu thơ, đã trở thành một thức uống thanh tao để mời khách chơi nhà, để đãi bạn hiền tâm giao.

Từ “ly trà thời đại”

‘Bình minh nhất trản trà, lương y bất đáo gia’- mỗi sáng một chén trà, thầy thuốc sẽ không đến nhà - trà không chỉ là thức uống thông thường, mà còn được coi như một loại đồ uống có lợi cho sức khỏe.

Vẫn chỉ là trà thôi, nhưng hơn 10 năm nay, cùng với việc gia nhập thị trường của các công ty đa quốc gia, văn hóa uống trà đã có những thay đổi lớn. Những cư dân thành thị, đặc biệt giới trẻ và giới công chức văn phòng đã “chuyển gu” sang trà túi lọc. Khái niệm “ly trà thời đại” ra đời, như một phần của nhịp sống mới, phong cách sống mới.

Không ai khác, Lipton - nhãn hiệu trà vàng nổi tiếng của tập đoàn Unilever - đã là người khai phá, và đang gặt hái quả ngọt thành công với thị phần đứng đầu trong miếng bánh 312 tỷ VND/năm (theo Euromonitor, tháng 5/2010). Lipton trở thành “khủng long” trong ngành, thành công áp đảo trong mọi thị trường, mọi kênh bán hàng, từ cửa hàng bán lẻ, tới các quán café, từ khu vực văn phòng, tới từng hộ gia đình...

Muộn hơn vài năm, Dilmah cũng gia nhập thị trường, với chiến lược tập trung vào phát triển sản phẩm trà có hương vị trái cây đa dạng, nhằm tạo sự khác biệt với Lipton, kích thích sự tìm tòi, ưa thích cái mới của giới trẻ.

Xuất hiện lần đầu vào năm 2005, Cozy là kẻ chậm chân nhất trong 3 thương hiệu hàng đầu của ngành trà. Gắn liền với hình ảnh Diva Trần Thu Hà, Cozy đã nỗ lực quảng bá nhãn hiệu hồng trà trong thời gian đầu tiên, nhằm tạo ra nét riêng có so với những người đi trước.

Tuy nhiên, có thể do sự định vị chưa thực sự đủ khác biệt, hoặc nhu cầu về loại hồng trà chưa đủ lớn, hoặc do hụt hơi trong chiến lược quảng bá thương hiệu, Cozy chưa thực sự tạo dấu ấn cần thiết trong giới tiêu dùng. Dưới sức ép về tăng doanh thu, từ sản phẩm hồng trà ban đầu, Cozy đã đa dạng hóa sản phẩm từ trà đen, đến trà xanh, từ trà vàng, đến trà hương trái cây. Sở hữu một chuỗi sản phẩm đa dạng, nhưng Cozy chưa bao giờ đứng đầu trong một phân khúc thị trường nào. Một điều thật đáng tiếc cho dòng sản phẩm có chất lượng rất cao của “đại gia” ngành trà (Cozy hiện là công ty trà lớn nhất toàn quốc, xét về tổng doanh thu, bao gồm cả tiêu thụ trong nước và xuất khẩu trà nguyên liệu).

Cuối năm 2009, với sự hỗ trợ của Mancom - công ty tư vấn chiến lược marketing, Cozy đã xác lập lại chiến lược phát triển thị trường, đồng thời thuê một công ty thiết kế của Đức để thiết kế lại toàn bộ bao bì, mẫu mã sản phẩm. Chiến lược mới đã phát huy tác dụng. Chỉ trong thời gian ngắn, nhãn hiệu Cozy đã bao phủ rộng khắp thị trường, đặc biệt tại Hà Nội và các tỉnh phía Bắc. Những hộp trà Cozy mới, với dấu ấn trẻ trung, hiện đại đã chiếm lĩnh đáng kể, thậm chí vượt trội so với ông lớn Lipton, trong nhiều quán café tại Hà Nội. Đến cuối năm 2010, doanh số của Cozy tăng gần gấp 2 lần so với cùng kỳ năm trước.

Đến “cơm hộp” kiểm mới

Nhân viên văn phòng tại các thành phố lớn, như Hà Nội hoặc TP. HCM, ai cũng đã từng dùng cơm hộp. Chỉ cần một cuộc điện thoại, bạn cũng có thể được phục vụ tại chỗ với 1 suất ăn có đủ cơm, rau, và cả đồ tráng miệng. Tất cả được đóng sẵn trong hộp nhựa, hoặc hộp xốp sử dụng 1 lần. Để đánh đổi cho sự thuận tiện, người dùng phải chấp nhận cảm giác thiếu vệ sinh và mùi khó chịu cố hữu của chiếc hộp nhựa. Nỗi lo càng lớn khi thông tin đại chúng đưa tin về khả năng gây ung thư của hộp xốp đang trôi nổi trên thị trường. Bên cạnh đó, đồ ăn nguội ngắt do phải chuẩn bị từ rất sớm cũng là điểm yếu cố hữu của cơm hộp.

VietMac - một sản phẩm cơm trưa văn phòng mới được ra đời cuối năm 2010 nhưng đã đáp ứng đúng nhu cầu bức thiết của giới văn phòng vốn ngày một quan tâm hơn tới sức khỏe. Hình thức bao bì hoàn toàn mới, thoạt nhìn, mang hơi hướng của thức ăn nhanh hơn là cơm hộp: hai bánh cơm ép kẹp thức ăn mặn được gói trong chiếc hộp giấy, cùng canh và rau được đựng trong 2 chiếc ly giấy. Tất cả bao bì đều là giấy và được sử dụng 1 lần. Hơn nữa, “bánh cơm” này có thể dễ dàng được làm nóng bởi lò vi sóng. Một bữa ăn thuần Việt, đủ dinh dưỡng, sạch sẽ, giữ được hương vị truyền thống. Với sự sáng tạo về bao bì và cách đóng gói sản phẩm, VietMac đã được giới văn phòng đón nhận nồng nhiệt. Chỉ trong những tuần đầu tiên, gần 20 công ty đã lựa chọn VietMac cho bữa ăn trưa của nhân viên; những cuộc hội thảo, cuộc họp thông trưa... Thậm chí, rất nhiều quán café - cơm trưa văn phòng đã đặt VietMac để phục vụ bữa trưa cho khách, thay vì tự mình chế biến.

Không có chiếc áo, sao gọi thầy tu!

Thành công của một Cozy kỳ cựu được nâng cấp bao bì và một VietMac hoàn toàn mới với bao bì khác lạ có thể là những gợi ý đáng suy nghĩ cho không ít doanh nhân chúng ta. Trong nhận thức của không ít người, sản phẩm tốt “hữu xạ tự nhiên hương” và bao bì đơn thuần chỉ có chức năng đóng gói. Không ít doanh nhân sẵn sàng chi tiền tỷ cho các chương trình quảng cáo, khuyến mại, nhưng lại không muốn chi vài chục triệu để có một thiết kế bao bì xứng tầm. Bao bì, ngoài tính năng để đóng gói và bảo vệ hàng hóa, còn là “mặt tiền” của một sản phẩm, yếu tố đầu tiên thu hút sự chú ý của khách hàng. Điều này càng quan trọng hơn khi kênh bán lẻ hiện đại đóng vai trò ngày càng lớn trên thị trường, bao bì chính là chiếc danh thiếp để sản phẩm tự giới thiệu bản thân trong một rừng sản phẩm trên các quầy hàng.

Bên cạnh yếu tố đó (như trong trường hợp của trà Cozy), bao bì còn có thể tạo được thêm giá trị gia tăng cho hàng hóa, như trường hợp của VietMac. Được sử dụng 1 lần, nhằm đảm bảo tuyệt đối vệ sinh cho người tiêu dùng, bao bì VietMac còn thuận tiện cho người tiêu dùng có thể ăn bữa trưa nóng hổi trong bất kỳ thời gian nào, đơn giản bằng cách cho vào lò vi sóng - vật dụng ngày càng phổ biến ở các văn phòng, công sở.

Bao bì đẹp không thể giúp một sản phẩm tồi trở nên thành công, nên quả thực, chiếc áo không làm lên thầy tu. Nhưng dưới một góc độ khác, liệu khách hàng có đặt lòng tin vào sản phẩm khi nhìn thấy một bao bì thô kệch và bất tiện? Hoàn toàn có thể khẳng định rằng, không có chiếc áo, sao gọi thầy tu?

Xu hướng bao bì

Trong một thế giới mà hiểu biết về thiết kế và óc thẩm mỹ của người tiêu dùng ngày càng được nâng cao, nhiệm vụ của các chuyên gia là phải nắm được những xu hướng hiện nay để tìm ra phương án hấp dẫn khách hàng nhất. 10 xu hướng được tổng hợp dưới đây có thể là cơ sở để các nhà thiết kế phát triển các ý tưởng mới, thậm chí là tạo dựng những khởi đầu trào lưu mới về bao bì, nhãn mác ...

1. Giãi bày, kể chuyện

Những thông tin về nguồn gốc của sản phẩm sẽ làm tăng sự tin cậy của khách hàng - chưa kể thực tế nội dung câu chuyện có thể ăn sâu vào trí nhớ của khách hàng. Đây là công cụ rất mạnh xét về khả năng tạo lập quan hệ giữa thương hiệu và sản phẩm. Từ chỗ chỉ có một vài mẩu nhỏ được in phía sau bao bì, xu hướng kể chuyện giờ đã phát triển thành những câu chuyện được in trực tiếp mặt trước bao bì: câu chuyện giờ đã trở thành một phần của thiết kế, tạo ra sự hấp dẫn và giải trí, mang lại cảm giác thư giãn cho khách hàng và khiến họ quan tâm tới bao bì. Một khi sự kết nối được tạo dựng, sức hút của sản phẩm sẽ tăng lên mạnh mẽ.

2. Vui nhộn

Bao bì cổ điển chỉ “chung thủy” với chức năng thông tin chi tiết và lợi ích của sản phẩm, nhất là những loại bao bì có nội dung rõ ràng, súc tích và đơn giản. Khi một thương hiệu có cá tính, nó sẽ trở nên hấp dẫn, quyến rũ và mang lại sự hài hước cho khách hàng. Tư duy xa hơn, hãy coi thương hiệu là nguồn tạo ra sự vui nhộn. Những dấu hiệu hài hước kỳ lạ (đôi khi là kỳ cục) sẽ tạo tính giải trí cho bao bì và khiến cho người tiêu dùng có căn cứ tin vào sản phẩm. Sự vui nhộn có thể làm nóng cả những bộ óc hoài nghi nhất. Sống ở trên đời, ai mà không mua sắm - vậy sao không tạo cho khách hàng những cảm giác vui nhộn bất ngờ?

3. In đậm

In đậm có nguồn gốc từ Pop Art, có pha trộn cảm xúc của những cuốn truyện tranh. Kiểu dáng in đậm của bao bì khiến nó trở nên độc đáo, khác biệt với mọi sản phẩm khác trên giá hàng. Bao bì thường có màu sáng, đôi khi được tô điểm bằng những đường đen bao lấy hình vẽ. Có thể xem đây là một xu hướng tiến tới sự đơn giản, vì mơ ước của mọi chuyên gia thiết kế là được tạo ra những hình ảnh rõ ràng và ít rối rắm. Xu hướng in đậm đang phát triển và có sự ảnh hưởng mạnh mẽ, đặc biệt với những loại sản phẩm cần vẻ ngoài mạnh mẽ. Xu hướng này cũng được sử dụng với những loại sản phẩm đang bị cạnh tranh gay gắt, nhằm khẳng định sự khác biệt với các đối thủ trên thị trường.

4. Hình ảnh thay lời muốn nói

Thông thường, người thiết kế hay chú trọng việc cung cấp mọi thông tin liên quan sản phẩm tới khách hàng thông qua bao bì mà quên mất rằng ngườ i tiêu dùng có thể bị nhiễu loạn bởi lượng thông tin dày đặc. “Hình ảnh thay lời muốn nói” là xu hướng tập trung cho sản phẩm thay vì thương hiệu, chú trọng việc tô đậm hình ảnh sản phẩm nhằm thuyết phục người tiêu dùng mua hàng. Để làm được điều này, người thiết kế thường sử dụng những bức ảnh mô tả đặc tính hay cảm xúc liên quan sản phẩm, hoặc tập trung vào những ích lợi mà khách hàng sẽ thu về khi tiêu dùng sản phẩm. Đây cũng là xu hướng được phát triển từ ý tưởng đơn giản hóa và đang được nhiều thương hiệu mạnh sử dụng.

5. Thủ công

Càng muốn đơn giản hóa cuộc sống của chính mình, chúng ta càng muốn tìm kiếm vui thú và đam mê mỗi ngày. Các sản phẩm thủ công luôn được xem là đặc biệt và người tiêu dùng sẵn sàng trả nhiều tiền hơn để mua chúng. Nhưng trước khi quyết định mua hàng, người tiêu dùng cần có cảm giác tin tưởng vào chất lượng sản phẩm. Kiểu thiết kế thủ công, sử dụng những họa tiết “vẽ tay” sẽ tạo hiệu ứng thân thiện, khiến người tiêu dùng bằng các giác quan có thể cảm nhận sản phẩm một cách trực tiếp. Nhìn những đồ họa (hình ảnh, chữ viết) được kết hợp khéo léo trên bao bì, khách hàng sẽ có cảm giác sản phẩm được làm riêng cho mình. Có thể xem thiết kế thủ công là một bước tiến từ mô hình sản xuất hàng loạt tới tiếp xúc nhân văn.

6. Phong cách sống

Có thể nói xu hướng này đã từng bị lạm dụng trong quảng cáo nhiều năm qua, nhưng với thiết kế bao bì, vai trò của nó khá hạn chế. Xu hướng “phong cách sống” chú trọng những lợi ích của sản phẩm và thương hiệu. Chuyên gia thiết kế tìm cách mô tả sản phẩm khi đang được sử dụng, thông qua những bức ảnh minh họa. Xu hướng này thể hiện rất rõ ở châu Âu, trên bao bì thường có hình ảnh người tiêu dùng tỏ ra thích thú trải nghiệm sản phẩm. Có nhiều cách để tạo ra hiệu ứng này, thông qua hình ảnh người tiêu dùng đang sử dụng sản phẩm, hay vẻ mãn nguyện của họ sau khi dùng xong. Thông điệp hướng tới là khách hàng sẽ có cảm giác như đang tiến gần tới một phong cách sống nào đó.

7. Phỏng theo quá khứ

Xu hướng này đánh vào tình cảm của khách hàng, tạo cảm xúc về quá khứ, hay làm sống lại trong họ những kinh nghiệm tích cực trước đây về sản phẩm. Đây là lý do tại sao những sản phẩm như Izze lại sử dụng những biểu tượng của những năm 60 trên bao bì. Rõ ràng, việc khơi dậy tình cảm hoài cổ không phải là ý tưởng mới, nhưng quá khứ mà chúng ta mô phỏng phải thường xuyên được cải biến, thay đổi. Xu hướng này không phải là sự bắt chước hoàn hảo, nói cách khác là sự mô phỏng 100% thiết kế năm xưa; thay vào đó, những chuyên gia thiết kế tài năng sẽ chỉ giữ lại một số yếu tố đặc thù và bổ sung những nét mới, tạo ra những “xúc cảm đương thời” trong người tiêu dùng của ngày hôm nay.

8. Càng ít càng tốt

Nhiều năm qua, xu hướng “càng ít càng tốt” dường như đã trở thành chủ đề tranh luận trong cộng đồng thiết kế. Sự đơn giản thường được xem là mơ ước của các chuyên gia thiết kế và cả những người tiêu dùng - nó khiến nhiều thứ trở nên dễ dàng và có tính thuyết phục hơn. Cách tiếp cận này thường được dùng để gợi ra một sự tao nhã thầm lặng hay để tập trung truyền tải ý tưởng chỉ đạo. Trong năm 2008, ngoài xu hướng này, chúng ta có thể thấy những biến tấu khác của sự đơn giản hóa như “hình ảnh thay lời muốn nói” hay “vui nhộn, bất ngờ” đã trình bày trên đây.

 9. Tự do biểu đạt

Xu hướng này nhấn mạnh sự biểu đạt nghệ thuật một cách tự do trong thiết kế bao bì, dùng sáng tạo thẩm mỹ để gây bất ngờ và tạo sự ưa thích cho các nhóm khách hàng trẻ tuổi. Có thể quan sát nhưng thật khó mô tả xu hướng này bởi tính chất đa dạng của những giải pháp, tuy nhiên điểm chung nhất chính là cách tiếp cận hoàn toàn mới, thậm chí ngược hẳn với kiểu bao bì sản phẩm truyền thống, lấy sáng tạo làm động lực và “phó thác” cho ý tưởng nghệ thuật lan tỏa, tuy nhiên phải tôn trọng nguyên tắc không tác động tiêu cực tới các lợi ích của sản phẩm và thương hiệu.

10. Xanh lá

Xu hướng này lan truyền khá nhanh và đang thu hút sự quan tâm với hầu hết các thương hiệu, vì nó ảnh hưởng tới mọi mặt của bao bì - từ thu thập nguyên liệu đầu vào cho tới tái chế để tái sử dụng. Gắn kết với xu hướng xanh là sự nổi lên của phong trào “tư duy toàn cầu, mua hàng địa phương”; cả hai đều hướng tới việc giảm thiểu nguyên liệu đầu vào trong sản xuất và đóng gói, đưa các sản phẩm địa phương ra thị trường. Trong cuốn sách “Sinh thái học Thương mại”, tác giả Paul Hawken cho rằng nếu doanh nghiệp quan tâm tới hoạt động tái chế và xử lý chất thải doanh nghiệp sẽ rất dễ ghi điểm trong thị trường. 10 năm sau, ý tưởng của Hawken đã được thừa nhận rộng rãi. Xu hướng xanh đang từng bước in dấu trên trái đất và với nhiều người tiêu dùng, nó đã trở thành một lối sống.